روانشناسی کودک بهانه‌گیر به بررسی علل بهانه گیری در کودک می‌پردازد و متناسب با علل مختلف، راه‌حل‌های لازم را ارائه می‌دهد. بسیاری از پدر و مادرهایی که به مشاوره مراجعه می‌کنند، از لجبازی و بهانه گیری کودکشان به ستوه آمده‌اند. والدین در اینگونه موارد ادعا دارند که در تربیت کودکشان چیزی کم نگذاشته اند و هرآنچه را خواسته برایش تهیه کرده اند اما گاها رفتارهایی از کودک می‌بینند که دیگر نمی‌دانند باید چه کنند! اما آنچه در اینجا اهمیت دارد این است که ابتدا بایستی دلیل اصلی بهانه گیری در کودک را تشخیص دهید، اگر کودکتان مدام گریه می‌کند و یا از همه چیز ایراد می‌گیرد باید در ابتدا علت این رفتار را پیدا کنید و بعد متناسب با مشکل، یبرخوردی مناسب داشته باشید. اگر شدت این بهانه گیری به حدی بالاست که موجب پرخاشگری شدید و گریه‌های طولانی مدت در کودک می‌شود، بایستی به مشاورین و متخصصین روانشناسی کودک بهانه گیر مراجعه نمایید. در ادامه سایت روانشناسی کودک زندگی سبز به بررسی علل بهانه گیری و طرز برخورد در روانشناسی کودک بهانه گیر پرداخته ایک که به شما در ایجا آرامش و کنترل شرایط در مواقع خاص یاری می‌کند.
دلایل بهانه گیری در کودکان چیست؟
در روانشناسی کودک بهانه گیر، بهانه گیری می‌تواند شدت‌های متفاوتی در بچه‌ها داشته باشد. اکثر کودکان به دلایل مختلفی، دچار بهانه گیری می‌شوند و ممکن است در یک بازه خاصی این رفتار در کودک بیشتر مشاهده شود اما متناسب با سن و رفتار والدین این مشکل رفع می‌گردد. به طور کلی همه بچه ها بهانه گیری دارند و گاها این بهانه گیری ها می‌تواند، مثبت تلقی شود اما در صورتی که به دلیل رفتار و واکنش نامناسب والدین تبدیل به یک هنجار شود، مشاوره کودک لازم و ضروری است. در هنگام بروز تنش و همچنین شرایطی که از کنترل خارج است و نیاز به کمک دارید می‌توانید از مشاوره کودک تلفنی استفاده نمایید. در ادامه بررسی دلایل بهانه گیری در روانشناسی کودک بهانه گیر می‌پردازیم که به والدین کمک می‌کند دلیل اصلی رفتار کودک خود را بشناسند و رفتار متعادل و مناسبی را بروز دهند.
عدم بیان احساسات
کودکان به خوبی نمی‌توانند نیازها و احساسات خود را بیان کنند. دایره لغات در کودکان خیلی کمتر است مخصوصا در سنین پایین و همین باعث می‌شود که کودک برای ابراز احساسش، بهانه گیری کند. عدم توانی در بیان خواسته، می‌تواند علت بهانه گیری کودک 2 ساله و یا علت گریه کودک 3 ساله باشد. عموما کودکان 2 تا 3 سال به خوبی متوجه صحبت اطرافیان می‌شوند اما نمی‌توانند حس و نیاز خود را به خوبی انتقال دهند و این عدم برقراری ارتباط آنها را تا حدودی کلافه می‌کند. در این شرایط بهتر است صبور و مهربان باشید و سعی کنید نیاز کودک خود را بفهمید.
مشاوره کودک تلفنی رایگان
خستگی و نیاز به استراحت
خستگی یکی از عواملی است که موجب بهانه گیری در کودک می‌شود، بر اساس روانشناسی کودک بهانه گیر، کودکان جنب و جوش بالایی دارند و از صبح که بیدار می‌شوند، در حال فعالیت و بازی هستند از این رو ممکن است در اثر خستگی و همچنین عدم بیان این حس خستگی و نیاز به استراحت شروع به نق نق کردن و گریه کنند. باید در نظر بگیرید، توانایی جسمی کودکان بسیار کمتر از بزرگسالان است و حوصله آنها خارج از کارهای والدین ممکن است باشد. برای مثال شاید خرید و پیاده راه رفتن در بازار از حوصله و توانایی کودک شما خارج باشد و این حس خستگی منجر به بهانه گیری کودک شود. این رفتار می‌تواند، علت بهانه گیری کودک 4 ساله باشد. عموما بعضی والدین از فرزند خود در این سن توقع دارند که آنها راه همراهی کنند و پا به پای آن ها در مهمانی‌ها ، خرید و سایر امور مرتبط به بزرگسالان همراه باشند.
گرسنگی و نیاز به غذا
گرسنگی و یا تشنگی مخصوصا در کودکانی که توان صحبت کردن ندارند، می‌تواند علت بهانه گیری باشد. در روانشناسی کودک بهانه گیر، نیازهای اولیه، به عنوان عامل اصلی بهانه گیری معرفی می‌شود و والدین در صورت بیقراری در کودک و هرنوع بهانه گیری باید به بررسی نیازهای اولیه از جمله گرسنگی و تشنگی بپردازند و اگر موضوع این مسائل نبود، سایر دلایل و علت هار بررسی کنند.
نیاز به توجه و محبت بیشتر
یکی از دلایل بهانه گیری کودک می‌تواند، عدم توجه والدین به او باشد. این مساله در خانواده‌هایی که والدین هر دو شاغل هستند و زمان کمتری برای کودک خوداختصاص می‌دهند، بیشتر دیده شود. شاید زیاد دیده باشید که وقتی والدین مشغول تماشای تلویزیون هستند و یا به امور روزانه خود می‌پردازند، کودک شروع به بهانه گیری می‌کند و یا در مهمانی ها و مجالس که کودک حس می‌کند کسی به او توجه نمی‌کند، رفتارهای نامناسب انجام می‌دهد و به عبارتی او حس عدم توجه را دارد ابراز می‌کند و به می‌خواهد جلب توجه نماید.
ترس و اضطراب در کودکان
ترس و اضطراب، یکی از موضوعات جدی در کودکان است. وجود استرس در یک کودک موجب بیقراری و گریه کردن می‌شود. استرس می‌تواند یک عامل اصلی در بهانه گیری کودک 4 ساله باشد، از این رو بایستی ریشه‌ی این حس ترس و اضطراب، در کودک پیدا شود. برای استرس دلایل درونی و محیطی زیادی ممکن است وجود داشته باشد که اگر والدین به تنهایی نتوانند دلایل استرس کودک را شناسایی کنند مراجعه به متخصص و مشاوره گرفتن ضروری و لازم است.
بیماری یا درد
در روانشناسی کودک بهانه گیر، داشتن درد و بیماری یکی از دلایل بیقراری کودک است. علت بیقراری کودک 2 ساله در خواب می‌تواند، داشتن یک مشکل جسمی مانند؛ دل درد یا سر درد و یا هر مشکل جسمی دیگری باشد که کودک توانایی بیان آن را ندارد. مادری ابراز می‌کرد که کودکش در خواب بسیار گریه و بیقراری داشته است و وقتی به پزشک مراجعه کرده است؛ متوجه صافی کف پای او شده و کودک به دلیل فعالیت در روز، شب دچار پادرد بوه است. در روانشناسی کودک بهانه گیر، دلایل زیادی ممکن است برای رفتار کودک وجود داشته باشد که بایستی جدی گرفته شود و سرسری از آن نگذرید چرا که تمامی این عوامل در سلامتی جسمی، روحی و آینده فرزندتان موثر است.
طرز برخورد با کودک بهانه گیر
روانشناسی کودک بهانه گیر؛ با آموزش مهارت کافی به والدین به مقابله با بهانه گیری کودک و جایگزینی رفتار درست می‌پردازد. والدین بایستی با حفظ آرامش خود سعی کنند شرایط کودک را درک کنند و به او در بیان احساس و نیازش کمک نمایند. در ادامه به رفتارها و نکاتی که والدین در برخورد خود با کودک بهانه گیر باید رعایت کنند اشاره می‌کنیم.
عصبانیت خود را کنترل کنید
حفظ آرامش و کنترل خود توسط والدین اولین قدمی است که باید برداشته شود. چراکه والدین الگوی فرزندان خود هستند وقتی پدری و یا مادری در مقابل بهانه گیری کودک خود، رفتاری پرخاشگرانه دارند، داد و فریاد میکشند و یا دست به تنبیه کودک می‌زنند، بیشتر اینگونه رفتارها را در کودک نهادینه می‌کنند، چرا که کودکان از والدین خود یاد می‌گیرند. از طرفی وقتی به رفتار کودک خود واکنش تندی نشان دهید، کودک را برای اثبات خودش و همچنین تکرار کارش بیشتر ترغیب می‌کنید.
احساسات کودک را درک کنید
به کودک خود بفهمانید که اورا درک می‌کنید. بر اساس روانشناسی کودک بهانه گیر، علت بیشتر بهانه گیری‌ها درک نشدن است که این موضوع حس کلافگی در کودک ایجاد می‌کند. بنابراین به او بفهمانید که درکش می‌کنید. مثلا وقتی کودک اصرار دارد که شکلات بخورد و شما می‌گویید الان وقت ناهار است، باید به او بگویید که می‌دانید چقدر شکلات دوست دارد و با قرار دادن شکلات‌ها جلوی چشمش به او قول دهید عصر می‌تواند شکلات مور علاقه‌اش را بخورد، اینگونه هم مدیریت زمان را به کودک خود یاد می‌دهید و هم حس کودک خود را درک می‌کنید و با او ارتباط برقرار می‌کیند.
برخوردی خلاق داشته باشید
وقتی کودک شروع به بهانه گیری می‌کند، ضمن حفظ آرامش خود، بهتر است با مهربانی و خلاقیت حواس کودک را به موضوع دیگری معطوف کنید و یا با بازی کردن متوجه حرف و نیاز او شوید. مثلا وقتی کودک شروع به نق زدن و گریه کردن می‌کند از او بخواهید ، آهسته به شکل بازی و پانتومیم و یا با خنده و شکلک در آوردن حرفش را بگوید، اینگونه هم ذهن کودک به سمت بازی معطوف می‌شود و هم شما متوجه نیاز او می‌شوید. (مشاوره کودک چیست؟)
شفاف صحبت کنید
وقتی کودکتان بهانه می‌گیرد، با او شفاف و واضح صحبت کنید، به یاد داشته باشید فریاد زدن و عصبانی شدن شما نه تنها فایده ای ندارد بلکه شرایط را بدتر می‌کند. در روانشناسی کودک بهانه گیر، واضح و شفاف صحبت کردن به والدین آموزش داده می‌شود. مخصوصا اگر کودک شما پیش دبستانی یا دبستانی است می‌توانید به او مستقیما بگویید هر وقت آرام حرف بزنی به حرفت گوش می‌دهم و یا اگر با گریه صحبت کنی من متوجه حرفایت نمی‌شوم.
تشویقش کنید
تشویق کردن همیشه اگر درست و اصولی انجام شود نتایج مثبتی به همراه دارد، روانشناسی کودک بهانه گیر اذعان دارد که می‌توانید برای ایجاد آرامش و ایجاد شرایط بهتر در هنگام بهانه گیری کودک، از جملات تشویقی استفاده کنید و با لحن محبت آمیز حرف خود را بگویید. مثلا می‌توانید، بگویید” اگر آرام و شمرده شمرده حرف بزنی، خیلی بیشتر دوستت دارم” اینگونه با تشویق کودک به یک حس خوب، حس بهانه گیری را در او کم می‌کنید.
به کود خود باج ندهید
تشویق کردن را باج دادن اشتباه نگیرید، اگر کودک شما در وسط فروشگاه شروع به جیغ و داد کرد و شما برای گذر از این موضوع در برابر خواسته نابجای او تسلیم شوید کودک عادت می‌کند که برای رسیدن به خواسته‌هایش، روش بهانه گیری را در پیش بگیرد. در روانشناسی کودک بهانه گیر، تسلیم شدن در برابر خواسته کودک باعث می‌شود، که کودک راه رسیدن به خواسته هایش را در پرخاشگری ببیند. از طرفی بعضی والدین با باج دادن می‌خواهند کودک خود را ساکت کنند. مثلا “اگر الان ساکت شوی برایت فلان چیز را میخرم” درحالی که این رفتار باعث بدعادتی در کودک می‌شود و او را به سمت بهانه گیری بیشتر سوق می‌دهد.
تکنیک‌های آرام سازی را به کودک آموزش دهید
برای آرام کردن کودکتان در شرایطی که کودک بهانه می‌گیرد، می‌توانید از تکنیک‌های آرام‌سازی استفاده کنید، مثلا به او بگویید “بیا با هم نفس عمیق بکشیم “و با کشیدن نفس‌های عمیق شکمی باعث ایجاد حس آرامش در کودک شوید، تنفس عمیق باعث افزایش اکسیژن در بدن می‌شود وحس آرامش را به بدن برمی‌گرداند و این حس بهتر باعث می‌شود، کودک راحت‌تر حرفش را بزند و خواسته‌اش را بیان کند. شما می‌توانید این تکنیک‌ها رو در قالب بازی به کودک خود آموزش دهید. رفتارهای مثل کف زدن، تنفس کردن، بستن چشم‌ها و… باعث افزایش آرامش می‌شود.
مراجعه به تخصص روانشناسی کودک بهانه گیر
طبق روانشناسی کودک بهانه گیر وقتی شرایط سخت و پیچیده باشد و میزان بیقراری کودک خارج از حد کنترل باشد و یا بهانه گیری های کودک در حدی زیاد شده باشد که والدین به تنهایی از پس فرزند خود برنیایند، باید به متخصص مراجعه کنند و از طرفی والدین گاهی خودشان دچار ضعفهای روحی هستند و احساساتی چون خشم را نمی‌توانند، کنترل کنند، برای همین مراجعه به متخصص روانشناسی کودک بهانه گیر از اقدامات ضروری است که به صورت اصولی و آگاهانه به بررسی روحی و روانی کودک و همچنین آموزش کافی به والدین کمک کند.
علت بهانه گیری در کودکان 4ساله
بر اساس روانشناسی کودک بهانه گیر، علت بهانه گیری کودک 4 ساله حس استقلال است. کودک در این سن می‌خواهد خودش تصمیم بگیرد و به نحوی استقلال داشته باشد. کودک در این سن برای ابراز قدرت خود ممکن است از دستورات والدین خود سرپیچی کند و درمقابل حرف‌های والدین، سریع واکنش نشان دهد و باعث ناراحتی والدین خود شود. در این سن بایستی کودک خود را درک کنید و با رفتار درست حس قدرت را به او بدهید مثلا برای کارهای مثبتش تشویقش کنید و یا وقتی می‌خواهید برایش غذا بپزید و یا برایش چیزی بخرید نظرش بپرسید و به او حق انتخاب بدهید.
سخن آخر
در این مقاله علل بهانه گیری در کودکان مورد بررسی قرار گرفت و رفتارهای درستی که والدین در واکنش به کودک خود باید نشان دهند به تفکیک بیان شد. در روانشناسی کودک بهانه گیر، درک کودک و کمک به او برای ابراز احساساتش از مهم ترین عوامل است. علت گریه کودک 3 ساله و یا علت بی قراری کودک 2 ساله در خواب می‌تواند علل متفاوتی از نیازهای اصلی مثل خواب وخوراک گرفته تا مشکلات جسمی و روحی داشته باشد. اگر کودکی دچار رفتارهایی است که از کنترل والدین خارج است باید به متخصص روانشناسی کودک بهانه گیر مراجعه شود تا اقدامات و دستورات لازم را دریافت کنند و علت بیقراری ها به صورت علمی بررسی شود.