حواس پرتی در کودکان از عواملی است که زندگی روزمره آنها را بسیار تحت تاثیر قرار می دهد و امروزه بسیار رایج شده است و از عوامل مختلفی نشات می گیرد. ممکن است کودک شما بسیار موسیقی گوش دهد، برنامه های تلویزیونی مختلفی را تماشا کند، و… کودکانی که دچار حواس پرتی هستند خیلی از اوقات در معرض آموزش های صحیحی قرار نمی گیرند و به همین خاطر سعی می کنند که خود را با تفریحی که بنظر خودشان خوب است سرگرم کنند؛ شما به عنوان والدین کودکان آیا تا به حال از خود پرسیده اید که کودک من در معرض چه آموزش ها یا نکات تربیتی قرار می گیرد؟ آیا سرگرمی های او به زندگی آینده ، روان و یا جسم او آسیب نمی رساند؟ و بهتر اینکه آیا از خود سوال کرده اید که اصولا سرگرمی های کودک من چه فایده ای برای رشد روان و جسم او به همراه دارند؟ و مسیر آشنایی با اصول روانشناسی کودکان حواس پرت کدام اند؟
پاسخ این سوالات و یا سوالاتی که شاید ذهن شما را درگیر کرده اند؛ مانند: علت ها، راه های درمان و…حواس پرتی در کودکان کدام اند؟ برای یافتن پاسخ های خود در ادامه با بحث پیرامون روانشناسی کودکان حواس پرت در سایت مشاوره کودک زندگی سبز، با ما همراه باشید.
علت حواس پرتی کودکان دبستانی ونوجوانان
طبق روانشناسی کودکان حواس پرت، حواس پرتی کودکان ونوجوانان از عوامل مختلفی نشات می گیرند که به دو دسته کلی و یک دسته فراتر از این عوامل با عنوان عوامل خانوادگی کودک، تقسیم می شوند.
عوامل درونی حواس پرتی
عدم وجود علاقه کودک به درس
استرس و اضطراب در کودک
وجود انواع مشغله های ذهنی در کودک، مثلا: غم، رنج و درد و…
خشم یا شادی
ترس های کودک
امکان وجود بیماری با انواع مختلف در کودک
گرسنگی یا تشنگی کودک
وارد شدن فشار های روانی به کودک.
و عوامل بیرونی حواس پرتی کودکان:
وجود صدای ناهنجار در محیط اطراف کودک
عدم هوای متعادل برای کودک و نارضایتی کودک از هوای سرد یا گرم در کلاس.
وجود عوامل مزاحم برای تمرکز کودک مانند: رسانه هایی از جمله: تلویزیون، تلفن همراه، رادیو یا …
و اما عواملی که خارج از این دو دسته طبق روانشناسی کودکان حواس پرت، در حواس پرتی کودکان ونوجوانان موثرند؛ طبق روانشناسی کودکان حواس پرت، این عوامل از چگونگی رشد و تربیت کودک در محیط قبل و غیر مدرسه نشأت می گیرد و به عوامل خانوادگی کودک مربوط می شوند؛ از جمله: عدم وجود محبت و نشاط کافی در خانواده برای کودک.
وجود احساس ناامنی در خانواده برای کودک.
داشتن انتظاراتی از کودک خارج از توانایی های وی.
مقایسه کردن کودک با هم سالان و دوستان و…
و بسیاری از عواملی دیگری که در این گروه قرار می گیرند و موجبات خواس پرتی و عدم تمرکز در کودکان را به وجود می آورند، بی خبر از آن که والدین خود با غفلت های خود این مشکل را برای کودک شان ایجاد کرده اند.
عواملی که به عنوان علت حواس پرتی کودکان دبستانی ذکر شد، علاوه بر اینکه برای حواس پرتی کودکان صدق می کنند؛ در علت حواس پرتی نوجوانان نیز دخیل هستند.
احتمالا شما از وجود یا بروز علایم یا رفتار هایی در کودکان تان به این نتیجه رسیده اید که او حواس پرت است یا هنوز از وجود حواس پرتی در کودک تان مطمئن نشده اید و به دنبال علایم آن هستید تا متوجه شوید که رفتار های وی از حواس پرتی او نشات می‌گیرند یا خیر، در این راستا شما می توانید به علایم زیر که در روانشناسی کودکان حواس پرت به آن ها اشاره شده اند، برای تشخیص حواس پرتی در کودکان توجه کنید:
کودکان حواس پرت قادر به توجه و دقت در جزئیات امور نیستند
اکثر این کودکان کار های شان را تا آخر به پایان نمی رسانند و نیز پیگیر کار هایشان نمی شوند.
گم کردن وسیله ها در کودکان حواس پرت رایج است.
هنگامی که با او به صورت مستقیم گفتگو می کنید، متوجه می شوید که او اصلا به صحبت های شما گوش نمی کند.
این کودکان بسیار فراموشکار هستند.
زمانی که در حال بازی یا فعالیتی است، نمی تواند توجه اش را متمرکز در همان فعالیت نگه دارد.
کودکان دبستانی ممکن است به مشکلات زیادی برخورد کنند اگر حواس پرتیشان درمان نشود با روانشناسی کودکان ابتدایی جلو وقوع این مشکل را بگیرید!
درمان حواس پرتی کودکان
اگر بعد از مطالعه علایم حواس پرتی در کودکان متوجه شدید که کودک شما نیز جز اغلب کودکان حواس پرت می شود؛ اصلا نگرانی به خود راه ندهید و سعی کنید که با دقت و تمرکز به توصیه های روانشناسی کودکان حواس پرت، توجه و عمل کنید:
تمرکز حواس در کودکان
فراهم کردن محیطی امن و آرام روانی و فیزیکی برای کودک: اگر کودک شما بخاطر حواس پرتی کار محول شده اش را به خوبی انجام نداد، هیچ گاه بر سر او داد وفریاد راه نیندازید، زیرا باعث بدتر شدن اوضاع حواس پرتی در وی می شود. کودک شما باید از علت کار های شما در خصوص خودش آگاه شود، خیلی از اوقات کودک بخاطر بی خبری از رفتار های والدین در سردرگمی و حواس پرتی همیشگی به سر می برد.
عوامل رسانه ای حواس پرتی را کاهش دهید: همانطور که در ابتدای مبحث روانشناسی کودکان حواس پرت اشاره شد، یکی از عوامل حواس پرتی کودکان انواع رسانه ها هستند؛ مانند: تلویزیون، تلفن همراه،شبکه های اجتماعی و… شما باید استفاده کودک را از این عوامل کاهش دهید تا کودک بتواند ذهن خود را بر موضوعات دیگری متمرکز کند.
عمکرد مثبت والدین در برابر کودک شان: خیلی از اوقات والدین گمان می کنند که کودکان متوجه جر و بحث ها یا اختلاف هایی که بین هر یک از والدین با یکدیگر یا دیگران وجود دارد، نمی شوند؛ اما این تصورطبق روانشناسی کودکان حواس پرت، اشتباه است و والدین مطمئن باشند که توجه کودک هیچ چیزی از میزان توجه بزرگتر ها ندارد و رابطه والدین با یکدیگر تاثیرات مهمی بر کودک بر جای می گذارند. در این والدین باید سعی کنند به فکر اصلاح روابط خود با دیگران بخصوص افراد حاضر در محیط خانه خود باشند و یا حداقل از دعوا و جر و بحث در حضور کودک شان جدا بپرهیزند.
سنجش بینایی و شنوایی کودک: یکی از عوامل حواس پرتی در کودک طبق روانشناسی کودکان حواس پرت، این است که ممکن است کودک در دیدن یا شنیدن موضوعات مختلف مشکل داشته باشند که باید والدین اقدام به سنجش بینایی و شنوایی کودک شان کنند و از این موضوع اطمینان حاصل کنند.
اختصاص زمانی در طول روز برای کودک
این موضوع تاثیر زیادی بر درمان سر به هوایی کودکان و حتی پیشگیری از این مسئله برای کودک می شود؛ زیرا طبق روانشناسی کودکان حواس پرت، در حین بازی با کودک با صحبت کردن با او می توانید به کاهش یا درمان حواس پرتی وی کمک کنید.
با بدن او رابطه دارد و البته بر ذهن و تمرکز حواس وی موثر است.
بازی با انجام تمرین نشستن بدون حرکت کودک روی صندلی: این تمرین و بدون حرکت بودن کودک سکه: بازی کردن کودک با سکه های مختلف در اندازه های متفاوت، به بهبود و افزایش تمرکز حواس، توجه و حافظه ی او کمک می کند.
تدارک بازی های فکری و چینش پازل برای کودک منجر به افزایش تمرکز در وی می شود.
در فراهم کردن محیط مناسب برای کودک تان برای انجام فعالیت های وی، از خود او نظر خواهی کنید و تمایل او را در نظر بگیرید، چرا که همه ی کودکان محیط های آرام را نمی پسندند بلکه ممکن است از محیط های شلوغ و پر جنب و جوش لذت ببرند.
تغذیه مناسب و پرهیز از مواد حاوی کافئین برای کودکان.
استراحت کافی در کودک.
برنامه ریزی اهداف کوتاه مدت برای مشخص کردن مسیر روشن برای حرکت کودک به سمت تمرکز حواس. طبق مبحث روانشناسی کودکان حواس پرت، در مشخص کردن اهداف کوتاه مدت برای کودک، باید توجه کنید که این اهداف متناسب با توانایی و خواست و علاقه کودک تعیین شده باشند و نیز برای انجام آنها توسط کودک، باید زمان مشخصی اختصاص داده شود.
مشخص کردن اهداف و وظایف بسیار بر عهده کودک، فایده ای نخواهد داشت؛ زیرا: کودک تمایل خواهد داشت که همه ی آنها را انجام دهد پس برای انجام آنها عجله می‌کند که در نهایت نمی تواند از پس همه ی آنها بربیاید و دلسرد و نا امید می شود.
از نگرانی ها و دغدغه های وی به راحتی نادیده نگیرید، بلکه حتما با او در این موارد صحبت کنید و سعی کنید که انرژی مثبت را به او منتقل کنید.
مشاوره کودک آزاری
کسب موفقیت های کوچک و پی در پی
ما در روانشناسی کودکان حواس پرت سعی داریم که یک زندگی سازماندهی شده و برخوردار از تمام جنبه های رشد و پیشرفت برای کودکان فراهم کنیم، زمانی که ما در دوران کودکی، کودک را به رعایت نظم و داشتن هدف و برنامه در زندگی روزانه اش تشویق و تربیت کنیم، مطمئنا کودک در دوران بزرگسالی دیگر دغدغه انجام کار های مختلفی که نظم دارند، نخواهند داشت و نیز توجه داشته باشید که طبق اصول روانشناسی کودکان حواس پرت، هیچ گاه برنامه ها و ایجاد آمادگی های مفید و مختلف در کودکان بی فایده و بی تاثیر در زندگی آینده او نخواهند بود، زیرا مطمئنا یادگیری مهارت های مختلف در دوران بزرگسالی که فرد هیچ پیش زمینه ای از آنها ندارد، بسیار سخت است. فراگیری مهارت های مناسب و مفید توسط کودکان و کسب موفقیت های مختلف برای او؛ علاوه بر ایجاد اعتماد به نفس و رشد در محیط سالم و پویا، پلی می شود برای رسیدن به اهداف اصلی و مهم در زندگی وی.
تست عدم تمرکز در کودکان
شاید بعد از اینکه علایم حواس پرتی را در کودک تان مشاهده کنید، به خود بگویید که آیا حواس پرتی همان اختلال بیش فعالی(ADHD) است؟ چطور متوجه شوم که کودک من اختلال بیش فعالی یا نقص توجه دارد یا همان حواس پرتی است که در کودک من وجود دارد؟
برای روشن تر شدن بحث حواس پرتی و نقص توجه طبق روانشناسی کودکان حواس پرت، باید به تعریف درست و دقیقی از نقص توجه بپردازیم و با علایم اختلال بیش فعالی آشنا شویم؛ اختلال بیش فعالی با سه شاخصه اصلی تشخیص داده می شود؛ ازجمله:
حواس پرتی
بیش فعالی
تکانشگری
این شاخصه ها اگر به صورت مداوم یا به نوعی شایع در کودک مشاهده شود به وجود اختلال بیش فعالی در کودک احتمال زیادی داده می شود؛ که طبق توصیه روانشناسی کودکان حواس پرت، باید از تست معتبری که توسط راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی یا (DSM_5)، استفاده شود تا در نهایت متوجه نیاز مراجعه یا عدم مراجعه کودک به متخصص بالینی، شوید.
طبق روانشناسی کودکان حواس پرت برای انجام تست اختلال بیش فعالی نیاز است تا علایمی را در کودک بررسی کنیم تا در نتیجه متوجه وجود اختلال بیش فعالی یا وجود حواس پرتی در کودک تان شوید؛ از جمله علایم شایعی که برای بیش فعالی معرفی کرده اند:
- مشکل برقراری روابط اجتماعی و پیدا کردن دوست برای خود
- عدم وجود نظم و انضباط در کودک
- تنبل بودن کودک
- انرژی زیاد از حد معمول در کودک
- مشکل در نگه داری تمرکز
- مشکل داشتن کودک در کنترل واکنش های مختلف خود.
لازم است که در مبحث آشنایی با روانشناسی کودکان حواس پرت، تست عدم تمرکز در کودکان، به این نکته در مورد تست نقص توجه در کودکان، توجه کنید؛ که انجام تست DSM_5 تنها با تشخیص افراد متخصص، می تواند کاربرد داشته باشد زیرا افراد عادی نمی توانند میزان بروز دقیق علایم بیش فعالی یا غیر آن را تشخیص دهند. و نیز این تست هیچ وقت نباید جایگزین درمان یا تشخیص اختلال به صورت قطعی شود.
سخن آخر برای روانشناسی کودکان حواس پرت
با آگاهی از اصول و نکات روانشناسی کودکان حواس پرت خود می توانید این معضل را برای همیشه از بین ببرید و یا اگر حواس پرتی کودک مربوط به اختلال دیگری در کودک تان باشد، می توانید با تشخیص به موقع آن، با کمک راهنمایی های روانشناسی کودکان حواس پرت، در صدد پیشگیری و یا رفع مشکل بربیایید.( اطلاعات بیشتر روانشناسی کودک در توییتر زندگی سبز)
سوالات متداول
1) علل حواس پرتی کودکان و نوجوانان چیست؟
طبق روانشناسی کودکان حواس پرت، حواس پرتی کودکان و نوجوانان از عوامل مختلفی نشات می گیرند که به دو دسته کلی و یک دسته فراتر از این عوامل با عنوان عوامل خانوادگی کودک، تقسیم می شوند.
2) چه عوامل درونی ای در حواس پرتی کودکان موثر است؟
استرس و اضطراب در کودک، وجود انواع مشغله های ذهنی در کودک، مثلا: غم، رنج و درد و…، امکان وجود بیماری با انواع مختلف در کودک، گرسنگی یا تشنگی کودک و….
3) چگونه به تمرکز حواس کودک خود کمک کنیم؟
فراهم کردن محیطی امن و آرام روانی و فیزیکی برای کودک، عوامل رسانه ای حواس پرتی را کاهش دهید، عمکرد مثبت والدین در برابر کودک شان، سنجش بینایی و شنوایی کودک و…